Γράφει η Ελεάννα Φαρμάκη, Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc, Απόφοιτος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου
Είναι αλήθεια ότι οι περισσότεροι ασθενείς με χρόνια νοσήματα όπως καρδιαγγειακά, διαβήτη, νεφροπάθεια, υπόκεινται σε αυστηρούς διατροφικούς περιορισμούς, σε επίπεδο τέτοιο, που η διατροφικές επιλογές τους περιορίζονται τόσο, ώστε η διατροφή τους να καταλήγει να γίνεται αρκετά αδιάφορη. Η πραγματικότητα είναι ότι συχνά λόγω αγνοίας ή παραπληροφόρησης, πολλοί ασθενείς υπόκεινται σε αυστηρότερους διατροφικούς αποκλεισμούς από αυτούς που πραγματικά θα έπρεπε. Αυτό αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι επαγγελματίες υγείας οι οποίοι ασχολούνται με την διατροφική επιμέλεια των ασθενών, καθώς δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η κατανάλωση τροφής αποτελεί ταυτόχρονα και μία ψυχοκοινωνική ανάγκη.
Μέχρι σήμερα υπήρχαν αρκετά διατροφικά «ταμπού», που οδηγούσαν σε αποκλεισμό διατροφικών ομάδων σε αρκετές παθήσεις, όπως για παράδειγμα ο αποκλεισμός των γαλακτοκομικών του τυριού και του αυγού στους ασθενείς με καρδιαγγειακά ή νεφροπάθεια. Σήμερα σταδιακά, με την εξέλιξη της επιστήμης της διατροφής, το τοπίο γίνεται πιο ξεκάθαρο και αρκετοί από αυτούς τους μύθους καταρρίπτονται.
Ιδιαίτερη είναι η περίπτωση της νεφροπάθειας, όπου υπάρχει αρκετό κενό γνώσης, το οποίο οδηγεί συχνά σε αποκλεισμό σημαντικών τροφίμων που αποτελούν ταυτόχρονα πηγή πολλών βιταμινών και ιχνοστοιχείων, σημαντικών για την ασθένεια, όπως είναι τα γαλακτοκομικά ή το τυρί. Ο αποκλεισμός αυτός οφείλεται ίσως στο γεγονός ότι στην νεφροπάθεια, ιδιαιτέρα τελικού σταδίου, οι ασθενείς θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί με την κατανάλωση νατρίου και φωσφόρου δύο ανόργανων στοιχείων που λόγω χαμηλού ρυθμού νεφρικής λειτουργιάς ο οργανισμός δεν μπορεί εύκολα να μεταβολίσει όπως ο οργανισμός ενός υγιούς ανθρώπου.
Όμως τι ισχύει πραγματικά; Σε ποιο βαθμό θα πρέπει να περιοριστεί η κατανάλωση τυροκομικών και τι γίνεται με τις ανάγκες σε ασβέστιο που έχουν αυτοί οι ασθενείς;
Πρόσφατα δεδομένα από δημοσιευμένες μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων μπορεί να αντισταθμίσει τον κίνδυνο παχυσαρκίας, μεταβολικού συνδρόμου, διαβήτη τύπου 2, υπέρτασης και καρδιαγγειακών, δηλαδή των νοσημάτων που επηρεάζουν δυσμενώς την νεφρική λειτουργιά. Ταυτόχρονα τα γαλακτοκομικά προστατεύουν από την εμφάνιση οστεοπόρωσης. Επιπλέον, η τακτική κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων έχει αποδειχθεί ότι παρέχει προστασία ενάντια στη φλεγμονή, το οξειδωτικό στρες και την ενδοθηλιακή δυσλειτουργία, διεργασίες που αποτελούν παράγοντες κινδύνου στην εμφάνιση νεφρικής νόσου. Κατά αυτόν τον τρόπο, τα γαλακτοκομικά φαίνεται να μην σχετίζονται με την εμφάνιση νεφροπάθειας, όπως έδειξε και η μελέτη ARIC, όπου φάνηκε ότι μια συστηματική κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων με χαμηλά λιπαρά συσχετίστηκε με μειωμένο κίνδυνο νεφροπάθειας. Εξάλλου, τα γαλακτοκομικά αποτελούν πηγή HBV πρωτεϊνών αλλά και ασβεστίου που είναι σημαντικά στην διατροφή του νεφροπαθούς.
Παρόλα αυτά, τα παραπάνω, δεν σημαίνουν ότι κάθε τύπος τυριού είναι κατάλληλος για τακτική κατανάλωση. Τυριά πλούσια σε νάτριο (αλάτι) και λιπαρά θα πρέπει να περιορίζονται και να επιλέγονται τυριά χαμηλά σε νάτριο όπως το ανθότυρο, η άπαχη μυζήθρα, το cottage cheese κλπ. Ιδιαίτερα στους ασθενείς τελικού σταδίου θα πρέπει να προηγείται ένα αναλυτικό αιματολογικό check up ώστε να δίνεται μία πιο συγκεκριμένη σύσταση στην κατανάλωση γαλακτοκομικών ανάλογα με την πορεία της νόσου και τα δεδομένα του κάθε ασθενή.
Από όλα τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι υπάρχουν αρκετές διατροφικές επιλογές από τυροκομικά και γαλακτοκομικά που θα μπορούσαν να εμπλουτίσουν και να κάνουν πιο ευχάριστη αλλά συγχρόνως και προστατευτική την διατροφή των ασθενών, προκειμένου το φαγητό να μπορεί να αποτελεί και για αυτούς μία απόλαυση χωρίς στερήσεις.
